Silosy – jaki podatek od nieruchomości należy za nie zapłacić?

Budynek i budowla – najważniejsze różnice

Zgodnie z ustawą o PON, budynkiem jest obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Natomiast budowla, to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

Obydwie definicje odsyłają nas do prawa budowlanego.

Obiektem budowlanym na gruncie prawa budowlanego jest budynek, budowla bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.

Natomiast gdy na gruncie prawa budowlanego mówimy o budowli, należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolnostojące maszty antenowe, wolnostojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolnostojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Ogólna zasada przy klasyfikowaniu obiektów budowlanych do poszczególnych kategorii jest więc następująca – najpierw należy zbadać, czy dany obiekt spełnia definicję budynku lub obiektu małej architektury. Jeżeli nie, należy zaklasyfikować go jako budowlę. Co jednak w sytuacji, gdy dany obiekt z jednej strony  spełnia warunki uznania go za budynek, a z drugiej, jego funkcja użytkowa pozwala przypisać go do przykładu budowli, wskazanego powyżej, np. zbiornika?

Budynek a budowla – kontrowersje

Przykładami obiektów wywołujących spory są niektóre silosy.

Z jednej strony, wiele silosów posiada fundamenty, ściany i dach (a często wydzielone pomieszczenia). Z drugiej strony – silosy pełnią funkcję zbiornika, np. na pszenicę.

Pojawia się więc wątpliwość, czy należy przyznać pierwszeństwo normie prawno-podatkowej wynikającej z ustawy o PON, która pozwala uznać za budowlę dany obiekt dopiero wtedy, gdy nie spełnia on definicji budynku, czy normie wynikającej z prawa budowlanego która z jednej strony również warunkuje uznanie danego obiektu za budowlę dopiero, gdy nie spełnia od warunków uznania go za budynek, ale też podaje przykłady budowli, biorąc pod uwagę ich funkcjonalność.

Stanowisko uznające silosy za budowle, zostało poparte m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej NSA) z 20 maja 2020 r., (sygn. II FSK 329/20). NSA wskazał, że w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego ustawodawca pośród obiektów budowlanych stanowiących budowle wymienił zbiorniki, a w kategorii XIX załącznika do tej ustawy dookreślił, iż do tej kategorii obiektów budowlanych zalicza się zbiorniki przemysłowe, jak: silosy, elewatory, bunkry do magazynowania paliw i gazów oraz innych produktów chemicznych. Posługując się dokonanym przez Trybunał podziałem na trzy sposoby doprecyzowania definicji budowli należałoby przyjąć, iż w kategorii XIX załącznika zostały określone obiekty mieszczące w wymienionej w definicji klasie obiektu – zbiorniki. Skoro zbiornikiem jest silos, a zbiornik mocą przepisu ustawy został zakwalifikowany do budowli, to bezsprzecznie nie może być kwalifikowany jako budynek, nawet jeśli spełnia kryteria określone w art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l.

Odmienne stanowisko zostało zaprezentowane w przełomowym wyroku NSA z dnia 16 marca 2021 r. sygn. III FSK 3294/21. Wskazano w nim, m.in. że w indywidualnym przypadku zatem należy, po ustaleniu przesłanki dotyczącej obiektu budowlanego w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, zbadać, czy obiekt ten wykazuje wszystkie te elementy, które ustawodawca wskazał jako konstytuujące budynek. Nie można ograniczać tego procesu do eksponowania elementu funkcjonalnego, tj. jego przeznaczenia, a to z dwóch względów. Po pierwsze z uwagi na to, że w przepisie art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l. takiego elementu ustawodawca nie wprowadził, gdy chodzi o kategorię pojęciową budynku. Po drugie zaś z uwagi na to, że pierwszeństwo ma kwalifikacja obiektu budowlanego jako budynku.

Ponadto NSA wyraził stanowisko, że silosy, rozumiane jako obiekty budowlane służące do składowania materiałów sypkich (zboże, pasze, cement itp.), zwane także elewatorami, bunkrami i in., mogą w praktyce występować zarówno jako budynek bądź budowla. O właściwej ich kwalifikacji decydować będą kryteria techniczne wymienione w art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l. Dopiero ich wykluczenie determinuje możliwość oceny czy obiekt budowlany stanowi budowlę w znaczeniu wynikającym z art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l.

---

Spór o silosy – rozstrzygnie NSA

Opisany spór znajdzie swój finał na drodze uchwały NSA. 13 lipca 2021 r., składowi 7 sędziów zostało przedstawione zagadnienie prawne Czy obiekt budowlany, będący budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane […] w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych […], może być dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości uznany za budynek w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Powyższa uchwała będzie miała prawdopodobnie fundamentalne znaczenie dla wielu podatników.
W ich interesie jest, by NSA uznał, że silosy spełniające warunki techniczne uznania ich za budynki, nie mogły zostać uznane za budowle, pomimo pełnionych przez nie funkcji. Takie rozstrzygnięcie dla wielu podatników będzie wiązało się ze znacznymi oszczędnościami z tytułu płaconego podatku od nieruchomości.

---