Ulga IP BOX w spółkach produkcyjnych

Duży potencjał zastosowania ulgi IP Box w praktyce

Ulga IP BOX jako preferencyjny sposób opodatkowania kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej 5% stawką podatku, zyskała znaczącą popularność zwłaszcza wśród twórców szeroko rozumianego oprogramowania. W przypadku zastosowania ulgi, dochód uzyskany
z określonych praw własności intelektualnej (np. patentu lub prawa do programu komputerowego)  opodatkowany jest stawką 5% a nie stawką którą stosuje dany podatnik (np. 19%). Dochodem z praw własności intelektualnej na potrzeby stosowania ulgi może być nie tylko dochód ze sprzedaży samych praw ale również dochód ze sprzedaży produktów, do produkcji których zastosowano rozwiązania stanowiące chronioną własność intelektualną podatnika np. na podstawie patentu. Ulga jest dostępna dla podatników CIT oraz PIT rozliczających się na zasadach ogólnych lub podatkiem linowym.

Wśród wydanych przez KIS interpretacji indywidualnych dotyczących możliwości skorzystania z ulgi, wśród podatników dominują osoby samozatrudnione, na kontraktach B2B z branży IT. Jest to zdecydowanie najszersza grupa będąca beneficjentem omawianej ulgi. Nic więc dziwnego, że powszechnie wśród podatników spotyka się mylny pogląd jakoby ulga ta miała zastosowanie jedynie do dochodów osiąganych przez programistów. Należy jednak pamiętać, że Ustawodawca przewidział dużo szerszy zakres przedmiotowy dla tej preferencji. Przepisy te wprowadzają po prostu korzystne rozwiązania podatkowe dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody z szeroko rozumianej komercjalizacji wytworzonych lub rozwiniętych przez nich praw własności intelektualnej, tzw. Innovation Box

Kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są, które mogą być komercjalizowane w ramach ulgi IP Box są:

1)           patent,
2)           prawo ochronne na wzór użytkowy,
3)           prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
4)           prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
5)           dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy
lub produkt ochrony roślin,
6)           prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu
leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
7)           wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca
2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2021
r. poz. 213),
8)           autorskie prawo do programu komputerowego

– jeśli przedmiot ochrony (tj. dana własność intelektualna np. program komputerowy ale również innowacyjna technologia produkcji) został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika
w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Jak widać autorskie prawo do programu komputerowego to tylko jedna z aż ośmiu rodzajów praw własności intelektualnej, z których dochód może być objęty ulgą.

Kwalifikowane  prawo własności intelektualnej wskazane powyżej powinno spełniać dodatkowo dwa  warunki. Po pierwsze powinno być wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej. Po drugie natomiast powinno podlegać ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska.

Spółki produkcyjne a IP BOX

Z brzmienia przepisów dot. ulgi IP Box wynika jednoznacznie, że może ona również mieć zastosowanie do podatników, którzy prowadzą działalność badawczo rozwojową w ramach, której dochodzi do ulepszenia, wytworzenia lub rozwinięcia innowacyjnej technologii produkcji, która to jest zarazem chroniona patentem, prawem ochronnym na wzór użytkowy lub wzór przemysłowy. Co ważne, ulga znajduje zastosowanie nie tylko do technologii opracowanych przez podatnika ale również nabytych przez spółkę praw do technologii produkcyjnych, jeśli te są rozwijane lub ulepszane w ramach działalności B+R. Istnieje zatem wiele potencjalnych obszarów działalności podatników zajmujących się szeroko rozumianą produkcją, do których może mieć zastosowanie ulga. Poniżej omawiamy przykładowe sytuacje, w których organy podatkowe pozytywnie wypowiedziały się o możliwości skorzystania przez przedsiębiorstwa produkcyjne z preferencyjnej 5 % stawki podatku od przychodów ze sprzedaży produktów do produkcji których wykorzystano opatentowane rozwiązania.

Jednym z możliwych zastosowań ulgi w spółce produkcyjnej jest np. produkcja nawozów w której wykorzystano opatentowane innowacyjne rozwiązania. W interpretacji indywidualnej z 10.11.2023 r., o nr. 0111-KDIB1-3.4010.410.2023.3.JKU, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał za prawidłowe stanowisko Podatnika, że dochód IP Box osiągany przez Spółkę ze sprzedaży nawozów wytworzonych
w oparciu o opatentowane wynalazki wskazane we wniosku, będzie mógł podlegać opodatkowaniu preferencyjną stawką 5% zgodnie z art. 24d ustawy o CIT, w okresie obowiązywania prawa ochronnego do Patentów.

Spółka o której mowa jest producentem nawozów  i posiada własny dział badawczo-rozwojowy oraz linie produkcyjne dla nawozów płynnych i stałych. Ww. działalność badawczo-rozwojowa prowadzona jest przez pracowników i współpracowników Spółki. Ponadto Spółka jest podmiotem uprawnionym do szeregu praw własności intelektualnej, w tym w szczególności patentów, chroniących rozwiązania techniczne (wynalazki) wykorzystywane w toku prowadzonej działalności gospodarczej.
W następstwie rozwoju i ulepszania rozwiązań technicznych (wynalazków), spółka ta wytwarza
i sprzedaje produkty do swoich odbiorców.

W przypadku osiągania przychodu ze sprzedaży produktów do produkcji których wykorzystano kwalifikowane prawo własności intelektualnej, organ podkreślił jednak, że kwalifikowanym dochodem z praw własności intelektualnej jest wyłącznie dochód z samego kwalifikowanego IP, który jest zawarty w cenie produktu, czy usługi, a nie cała wartość produktu/usługi zawarta w cenie sprzedaży.

Przy czym organ nie określił jednak w jaki sposób Podatnik ma ustalić jaka część ceny danego produktu przypada na IP.

Pozytywną interpretację w zakresie możliwości skorzystania z ulgi uzyskał również podatnik prowadzący działalność w zakresie wydobycia i przeróbki minerałów. Spółka jest polskim rezydentem podatkowym zajmującym się działalnością badawczo-rozwojową głównie w zakresie technologii wydobycia oraz przeróbki i zastosowania wapieni i innych minerałów. W latach 2018-2019 Spółka prowadziła prace badawczo-rozwojowe nad opracowaniem i przygotowaniem do wdrożenia innowacyjnego produktu, który charakteryzuje się specyficznymi właściwościami i został dofinansowany z funduszy unijnych. Większość kosztów związanych z tymi pracami wynikała z zakupu usług od wyspecjalizowanych podmiotów niepowiązanych, a pozostałe koszty miały charakter wewnętrzny. W wyniku tych prac Spółka opracowała technologię produkcji innowacyjnego wyrobu, który jest wynikiem modyfikacji podstawowego surowca, i złożyła wniosek o ochronę wynalazku w Urzędzie Patentowym RP. Spółka planuje korzystać z ulgi IP BOX dla dochodów uzyskanych z opracowanej technologii, kalkulując dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (KPWI) na podstawie różnicy w cenie między produktem a surowcem bazowym oraz kosztów związanych z nową linią technologiczną.

W interpretacji indywidualnej z dnia 17 maja 2023 r.  w sprawie 0114-KDIP2-1.4010.153.2023.2.MR Organ zgodził się z Podatnikiem, że opracowana przez Spółkę technologia będzie stanowić kwalifikowane prawo własności intelektualnej, o którym mowa w art. 24d ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym więc Spółka ta będzie mała prawo korzystać ze stawki 5% od kwalifikowanego dochodu z IP uwzględnionego w cenie sprzedaży Produktu na podstawie art. 24d ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Działalność prowadzoną przez Spółkę można uznać za działalność badawczo-rozwojową, o której mowa w art. 4a pkt 26 Ustawy CIT, w związku z czym może ona opodatkować dochody uzyskane ze sprzedaży produktu, w którego cenie sprzedaży zostało uwzględnione kwalifikowane prawo własności intelektualnej, stawką preferencyjną w części, za którą odpowiada patent, wzór przemysłowy lub wzór użytkowy.

Jak zatem widać organy potwierdzają stanowiska podatników w zakresie możliwości skorzystania z ulgi w przypadku opracowania, rozwinięcia lub ulepszenia innowacyjnej technologii produkcji. Zarówno organ jak i podatnicy są jednak zgodni, że w takim przypadku przychód z kwalifikowanego IP powinien być uwzględniony w cenie danego produktu.

Ustalenie przychodu z IP w cenie produktu

Niestety przepisy wprost nie określają w jaki sposób z ceny produktu wyodrębnić tę część, która przypada na kwalifikowane IP. Również objaśnienia MF w zakresie ulgi IP BOX z 2019 nie dostarczają jasnej odpowiedzi a stanowisko organów podatkowych jest niejednoznaczne. Co prawda zdarzały się interpretacje indywidualne, które potwierdzały stanowisko podatników, że w pewnych przypadkach gdy z okoliczności odnoszących się ściśle do danego podatnika, wynika, że  nie jest nie jest możliwe wyodrębnienie tej części ceny produktu, która przypadają na kwalifikowane prawo własności intelektualnej, całość dochodów ze sprzedaży towarów objętych wzorem przemysłowym bądź Patentem wyrażona w cenie netto sprzedaży tych Towarów powinna być brana pod uwagę na potrzeby obliczenia wysokości dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (np. interpretacja z dni 22.10.2019 r., wydana przez: Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o nr. 0112-KDIL3-3.4011.347.2019.1.MM). Należy podkreślić jednak , że są to interpretacje nieliczne. Ponadto chociaż w tej konkretnej sprawie ww. interpretacja nie została uchylona, to NSA w wyroku wy NSA z 11.08.2023 r., II FSK 175/21, odnosząc do niej jako powołanej przez Podatnika w jego argumentacji, wskazał, że nie podziela stanowiska organu.

NSA nie przesądza jednak autorytatywnie, że cena produktu w całości nie może przypadać na kwalifikowane IP. Zdaniem sądu, wyrażonym w powyższym wyroku, skoro Ustawodawca nie wskazał maksymalnej części ceny za produkt lub usługę, jaką stanowić ma dochód z prawa własności intelektualnej, przewiduje tym samym, hipotetycznie także i taką sytuację, gdy dochód ten będzie równy cenie towaru lub usługi. Do podatnika należy jednak wykazanie, że taka sytuacja rzeczywiście ma miejsce.

W praktyce jednak, w obliczu braku objaśnień Ministerstwa Finansów oraz utrwalonego poglądu organów podatkowych w zakresie sposobu ustalenia części ceny która przypada na kwalifikowane IP, to podatnik powinien zaproponować swój sposób wyodrębnienia tejże części. W obliczu braku metodyki utrwalonej w interpretacjach i orzecznictwie Podatnicy proponują różne sposoby ustalenia przychodu z IP zawartego w cenie produktu.

Sposób wyboru odpowiedniej metody powinien jednak zawsze uwzględniać specyfikę działalności Podatnika. Jeśli podatnik poniósł koszty związane z działalnością badawczo-rozwojową (B+R), które doprowadziły do stworzenia konkretnej technologii produkcji, to w celu wyodrębnienia przychodu z IP z ceny produktu mógłby zastosować np. zastosować jedną z poniższych metod.

Metoda kosztowa: Można by przyjąć, że udział przychodu z IP w cenie sprzedaży produktu jest proporcjonalny do udziału kosztów B+R w całości kosztów produkcji. Na przykład, jeżeli koszty B+R stanowiły 20% ogółu kosztów produkcji, to 20% przychodu ze sprzedaży produktu można uznać za przychód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Jeżeli przychód ze sprzedaży wynosiłby 200 zł, a koszty B+R to 40 zł, to wówczas 40 zł mógłby być zaliczone jako przychód z IP i opodatkowane jedynie 5% stawką podatku.

Metoda bezpośredniego przypisania: W tej metodzie przychód z IP wyodrębnia się na podstawie bezpośredniego przyczynienia się technologii do wzrostu wartości produktu. Jeśli technologia umożliwia produkcję produktu wyższej jakości, co można przeliczyć na wartość rynkową, to odpowiednia część marży produktu (zysk z jego sprzedaży) przypisywana jest bezpośrednio do IP i ta część opodatkowana jest stawką podatku 5%.

Metoda alokacji dochodu: Podatnik alokuje dochód ze sprzedaży produktu pomiędzy IP a inne składniki wartości dodanej. Jeśli technologia IP zwiększa wydajność produkcji, to wynikające z tego oszczędności mogą zostać uznane za dodatkowy przychód z IP, który podlega opodatkowaniu stawką 5%.

Dobór metody wyodrębnienia przychodu z praw własności intelektualnej jest uzależniony od konkretnej sytuacji gospodarczej podatnika i specyfiki jego działalności, ponieważ różne modele biznesowe generują przychody w różny sposób. Odpowiednia metoda musi odzwierciedlać sposób,
w jaki technologia lub IP przyczyniają się do generowania wartości dla sprzedawanych produktów. Jeżeli innowacja technologiczna jest centralnym komponentem produktu dopuszczalne jest nawet kwalifikacja całości ceny jako przychodu z IP. Z kolei, gdy IP jest jednym z wielu elementów składających się na wartość produktu, alokacja przychodów może wymagać bardziej złożonej analizy ekonomicznej. Konieczne jest zatem dostosowanie metodyki do indywidualnych cech działalności, aby zapewnić,
że przychód z praw własności intelektualnej jest precyzyjnie i sprawiedliwie wyodrębniony.

Zawsze jednak wartości te należy odpowiednio udokumentować i zabezpieczyć interpretacją indywidualną, aby upewnić się co do prawidłowości metodologii w kontekście obowiązujących przepisów prawa podatkowego. Dopiero z tak uzyskanym zabezpieczeniem, możliwe będzie wyliczenie prawidłowej podstawy opodatkowania na potrzeby rozliczenia ulgi oraz ograniczenie ryzyka podatkowego zakwestionowania przyjętych wyliczeń przez fiskusa.